RỐI LOẠN TIỀN ĐÌNH LÀ GÌ?
Rối loạn tiền đình là bệnh lý gây ra tình trạng mất cân bằng về tư thế, khiến người bệnh thường xuyên bị chóng mặt, hoa mắt ù tai, buồn nôn, đi đứng lảo đảo… Những triệu chứng này lặp đi lặp lại nhiều lần khiến người bệnh rất khó chịu, ảnh hưởng đến cuộc sống, khả năng lao động, tăng nguy cơ té ngã dẫn đến những chấn thương không mong muốn và có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường.
SỰ LIÊN HỆ CỦA RTLĐ ĐẾN CHUYỂN ĐỘNG CỦA MẮT
Một phản hồi phổ biến của người bị rối loạn tiền đình là việc khó khăn với thị giác. Khi xuất hiện chóng mặt, người bệnh sẽ không thể tập trung vào một vật thể, thấy vật thể di chuyển từ bên này sang bên kia, xoay tròn, rung lắc hoặc nhìn đôi…Vậy rối loạn tiền đình và mắt có mối quan hệ như thế nào?
Mối liên hệ giữa mắt và hệ thống tiền đình rất chặt chẽ, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng và điều hướng không gian. Dưới đây là một số điểm chính về mối liên hệ này:
- Tiếp nhận thông tin: Hệ thống tiền đình nhận thông tin từ các tế bào cảm nhận trong tai trong, đặc biệt là từ các ống bán khuyên và các cơ quan chịu trách nhiệm thăng bằng. Những thông tin này bao gồm chuyển động và vị trí của đầu giúp điều chỉnh cách cơ thể đứng và di chuyển.
- Phản xạ tiền đình – mắt: Khi đầu di chuyển, hệ thống tiền đình sẽ gửi tín hiệu nhận được đến não để điều chỉnh chuyển động của mắt. Đây được gọi là phản xạ tiền đình – mắt (vestibulo-ocular VOR). Phản xạ này giúp giữ cho hình ảnh ổn định trên võng mạc khi đầu di chuyển, tránh hiện tượng hình ảnh bị nhòe.
- Tác động đến thị giác: Sự liên hệ giữa mắt và hệ thống tiền đình có ảnh hưởng đến cách nhìn và điều chỉnh thị giác. Nếu có bất kỳ bất thường nào xảy ra với hệ thống tiền đình, như chóng mặt hoặc mất cân bằng đều có thể dẫn đến khó khăn trong việc định hướng và nhìn thẳng.
Khi phản xạ tiền đình – mắt bị gián đoạn hoặc suy yếu có thể dẫn đến các chuyển động mắt bất thường (còn gọi là rung giật nhãn cầu), đây là những chuyển động mắt nhanh, lặp đi lặp lại và không điều khiển được, nó có thể di chuyển theo hướng trái phải, lên xuống hoặc xoáy. Khi bị rung giật nhãn cầu, mắt sẽ không thể nhìn rõ vật thể và ảnh hưởng đến khả năng nhìn và định hướng của người bệnh.
CÔNG NGHỆ MỚI TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN TIỀN ĐÌNH
Trước đây, việc chẩn đoán rối loạn tiền đình chủ yếu dựa trên kinh nghiệm của bác sĩ qua thăm khám, quan sát bằng mắt thường. Ở một số bệnh viện, chụp CT hoặc MRI sọ não có thể được dùng để xác định các tổn thương nếu nghi ngờ. Tuy nhiên những kỹ thuật chẩn đoán này vẫn tiềm ẩn nguy cơ bỏ sót các tổn thương khác, gây tốn kém chi phí và kéo dài thời gian điều trị của người bệnh.
Hiện nay, hệ thống các thiết bị với công nghệ tiên tiến đã được áp dụng trong việc chẩn đoán và điều trị rối loạn tiền đình, nâng cao tính chính xác và hiệu quả:
– Ảnh động nhãn đồ (Videonystagmography – VNG): sử dụng camera tốc độ cao ghi nhận lại các chuyển động bất thường của mắt khi có hoặc không có các điểm kích thích, hỗ trợ chẩn đoán chính xác tiền đình ngoại biên và trung ương.
– Phép đo đánh giá phản xạ tiền đình mắt (Video head impulse test – vHIT): Sử dụng camera tốc độ cao ghi nhận lại các chuyển động bất thường của mắt trong khi đầu di chuyển giúp đánh giá chức năng 6 ống bán khuyên ở tai trong.
– Ghế điều trị và phục hồi chức năng tiền đình (TRV): dùng trong chẩn đoán, thực hiện các nghiệm pháp tái định vị sỏi tai, điều trị hiệu quả cho các bệnh nhân bị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV).
– Điện thế kích gợi cơ tiền đình (VEMP): dùng để xác định chức năng các cơ quan sỏi tai (soan nang – cầu nang) giúp bổ sung thông tin trong chẩn đoán và điều trị. Gồm có 2 loại cVEMP và oVEMP.
Việc chẩn đoán rối loạn tiền đình thường gặp nhiều khó khăn và dễ nhầm lẫn với những bệnh khác. Tuy nhiên, với sự ra đời của các thiết bị chẩn đoán hiện đại, giúp cho quá trình xác định và điều trị bệnh ngày càng chính xác và hiệu quả hơn.
Ở Việt Nam, hiện đã có 2 cơ sở trang bị đầy đủ các thiết bị chẩn đoán và điều trị rối loạn tiền đình tiên tiến là Bệnh viện Quân Y 175 và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Khi xuất hiện các triệu chứng chóng mặt, người bệnh cần đến ngay các cơ sở có đầy đủ chức năng để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
